بصره کوچک


آرشيو مطالب

دی 1392

آبان 1392

شهريور 1392

مرداد 1392

مرداد 1391

لینک دوستان

قالب وبلاگ

زوزن تک

پنل ADSL

کتاب.تحقیق.کامپیوتر(حاج جلال)

دیار زوزن (حاج داوود)

♥دونــــــه دونــــــه♥

تنهایی

علمی-اجتماعی

نقطه سر خط

معرفی کامیون های ایران 59

با ویروس ها خداحافظی کنید

پورتال ملی مساجد کشور

یک چیزه خوبه حتما دانلود کنید.پیشنهاد میکنم

زوزن شهری در کویر(داش محسن)

جی پی اس موتور

جی پی اس مخفی خودرو

تبادل لینک هوشمند
برای تبادل لینک  ابتدا ما را با عنوان زوزن و آدرس zuzancitiy.LXB.ir لینک نمایید سپس مشخصات لینک خود را در زیر نوشته . در صورت وجود لینک ما در سایت شما لینکتان به طور خودکار در سایت ما قرار میگیرد.





قالب بلاگفا


نويسندگان
مهدی خزائی زوزنی
رضاخزائی زوزنی
محسن خزائی زوزنی
داوود خزائی زوزنی

نويسندگان
زوزن , زوزن سیتی , بخش جلگه زوزن , مسجد , مسجد ملک زوزن , زوزن سیتی , ارگ زوزن , زوزن , یصره کوچک , قاسم آبادخرابه , مغولان , الملک بن علی زوزنی , به روایت , دکتر شهریار عدل , نویسندگی وبلاگ ,


درباره وبلاگ



شهری خفته در دل خاک
kh.mehdi27@yahoo.com

پیوند های روزانه

سیمای کاخک

سیان جرقریه اصفهان

گنجه و گنجینه

ساختن وبلاگ

شماره پیمان کارها

حمل ته لنجی با ضمانت از دبی

خرید از چین

قلاده اموزشی ضد پارس سگ

الوقلیون

تمام پیوند های روزانه

مطالب پیشین

زوزن

بنای بقای مانده از مسجد ملک زوزن

عید غدبرخم بر شیعیان وپیروان ولایت خجسته باد

عکس زیبای محراب مسجد ملک زوزن

مجموعه تاریخی زوزن یک موزه باستانی است

راه بی پایان

حکایت ملک زوزن

خوش آمدید ب زوزن سیتی

عکس زیبا از مسجد ملک زوزن

دعوت ب همکاری

زوزن به روایت دکتر شهریار عدل

خاک غریبی بر مسجد زوزن سنگینی می کند

مسجد ماک زوزن شهری که در دل خاک خفته

مسجد ملک زوزن

نمایی دور از مسجد ملک زوزن

زوزن از نمایی دیگر

زوزن بصره کوچک

تبلیغات


تبلیغات



آمار بازديد

:: تعداد بازديدها:
:: کاربر: Admin

آمار وب سایت:  

بازدید امروز : 34
بازدید دیروز : 9
بازدید هفته : 81
بازدید ماه : 79
بازدید کل : 5229
تعداد مطالب : 22
تعداد نظرات : 30
تعداد آنلاین : 1



Alternative content



ساعت فلش مذهبی چت روم
قالب وبلاگ
گالری عکس


کد کج شدن تصاوير

تعبیر خواب آنلاین

کد متحرک کردن عنوان وب


کد شمارش معکوس سال جدید





Powered by WebGozar


راه بی پایان

جاده خواف -زوزن یکی از پرتردد ترین جاده هاو در عین حال یکی از ضایع ترین جاده ها کشور می باشد که به لطف مسئولین شهرستان در هر مدت زمانی مردم بیچاره منطقه را به کام مرگ یا خسارت مالی می کشد که نمونه تصاویر مشاهده شده در اردیبهشت سال 92 گرفته شده است ، وای، ....

از ویژگیهای دیگر این جاده عرض کم ، کیفیت پایین آسفالت به حدی که چاله چوله های ایجاد شده مردم را به تنگ آورده و لاستیک فروشان را خوشحال کرده ، وجود پلهای بی مصرف متعدد ، حجم زیاد ترددهای وسایل نقلیه سنگین می باشد

تبلیغات
اینجا محل تبلیغات متنی شماست



:: برچسب‌ها: مسئولان بخونن, زوزن , زوزن سیتی, ,

نوشته شده توسط رضاخزائی زوزنی در جمعه 25 مرداد 1392




حکایت ملک زوزن

ملک زوزن را خواجه ای بود کريم النفس ، نيک محضر که همگنان را در مواجهه خدمت کردی ، و در غيبت نکويی گفتی. اتفاقا ازو حرکتی در نظر سلطان ناپسند آمد . مصادره فرمود و عقوبت کرد و سرهنگان ملک به سوابق نعمت او معترف بودند و به شکر آن مرتهن . در مدت توکيل او رفق و ملاطفت کردند ی و زجر و معافيت روا نداشتندی.

صلح با دشمن اگر خواهى هرگه كه تو را

در قفا عيب كند در نظرش تحسين كن

سخن آخر به دهان مى گذرد موذى را

سخنش تلخ نخواهى دهنش شيرين كن

آن چه مضمون خطاب ملک بود ا زعهدته بعضی بدر آمد و به بقيتی در زندان بماند . آورده اند که طکی از ملوک ناحی در خفيه پيامش فرستاد که ملوک آن طرف قدر چنان بزرگوار ندانستند و بی عزتی کردند . اگر رای عزيز فلان احسن الله خلاصه به جانب ما التفاتی کند در رعايت خاطرش هر چه تمامتر سعی کرده شود و اعيان اي« ملک به ديدار او مفتقرند و جواب اين حرف را منتظر . خواجه برين وقوف يافت و از خطر انديشيدن و در حال جوابی مختصر چنان که مصلحت ديد برقفای ورق نبشت و روان کرد. يکی از متعلقان واقف شد و ملک را اعلام کرد که فلان را که حبس فرمودی با ملوک نواحی مراسه دارد . ملک بهم برآمد و کشف اين خبر فرمود قاصد را بگرفت و رسالت بخواندند . نبشته بود که حسن ظن بزرگان بيش از فضيلت ماست و تشرطف قبولی که فرمودند بنده را امکان اجابت نيست بتحکم آنکه پرورده نعمت نعمت اين خاندان است وبه اندک مايه تغير با ولی نعمت بی وفايی نتوان کرد چنانکه گفته اند :

آن را كه به جاى تو است هر دم كرمى

عذرش بنه ار كند به عمرى ستمى

ملک را سيرت حق شناسی او پسند آمد و خلعت و نعمت بخشيد و عذر خواست که خطا کردم تو را بی جرم و خطا آزردن. گفت : ای خداوند بنده درين حالت مر خداوند را خطا نمی بيند. تقدير خداوند تعالی بود که مرين بنده را مکروهی برسد پس به دست تو اوليتر که سوابق نعمت برين بنده داری و ايادی منت و حکما گفته اند :

گر گزندت رسد ز خلق مرنج

كه نه راحت رسد ز خلق نه رنج

از خدا دان خلاف دشمن و دوست

كين دل هردو در تصرف اوست

گرچه تير از كمان همى گذرد

از كماندار بيند اهل خرد

تبلیغات
اینجا محل تبلیغات متنی شماست



:: برچسب‌ها: زوزن, مسجد , بخش جلگه زوزن, زوزن سیتی, حکیت ملک زوزن,

نوشته شده توسط مهدی خزائی زوزنی در پنج شنبه 24 مرداد 1392




عکس زیبا از مسجد ملک زوزن

تبلیغات
اینجا محل تبلیغات متنی شماست



:: برچسب‌ها: زوزن, عکس, زیبا, مسجد ملک زوزن , زوزن سیتی, ,

نوشته شده توسط مهدی خزائی زوزنی در پنج شنبه 24 مرداد 1392




دعوت ب همکاری

باعرض سلام وخسته نباشید مدیرت وبلاگ زوزن سیتی اطلاع دوستان میرساند کسانی مایل ب  هم کاری با مدیریت و مجموعه دوستان در جهت معرفی  زوزن و آثار تاریخی زوزن ب ملت ایران هستند و در این راستا  دعوت ب همکاری از وبلاگ نویسان جوان و خلاق واهالی زوزن ب عمل می آورد کسانی که مایل ب هم کاری با ما هستن میتواند با تماس مدیرت وبلاگ  جهت همکاری اقدام کنن
باتشکر .مهدی و رضا خزائی زوزنی

تبلیغات
اینجا محل تبلیغات متنی شماست



:: برچسب‌ها: زوزن, مسجد , بخش جلگه زوزن, نویسندگی وبلاگ, زوزن سیتی,

نوشته شده توسط مهدی خزائی زوزنی در چهار شنبه 23 مرداد 1392




زوزن به روایت دکتر شهریار عدل

به روایت دکتر شهریار عدل 


زوزن که در روزگار ما آبادی‌ای جز یک روستای کوچک‌ نیست،،در پنجاه کیلومتری‌ جنوب-جنوب غرب خواف و در حدود 200 کیلومتری به خط مستقیم‌ دقیقا در شرق هرات واقع شده است.در نوشته‌های دهه‌های گذشته، هرگاه از زوزن نام برده می‌شود بر آغاز سدهء هفتم هـ ق./سیزدهم م. تأکید می‌گردد؛دورانی که زوزن تحت حکومت ابو بکر بن علی زوزنی، ملک معظّم،بزرگترین فرمانروای آن خطه بوده است‌9.همو است که‌ با تخریب و یا دست‌کاری در آثار مذهبی زمان خودش،بنای عظیم‌ مسجد-مدرسه‌ای با شکوه را آغاز نهاد که امروزه بازمانده‌های آن‌ هنوز سر به آسمان کشیده است ولی با قتل وی،در ماه شوال سال‌ 614 هـ ق./ژانویه 1218 م.10،و رسیدن مغولان در سال 617 ه ق./1220 م.،چرخ چرخید،کار ساختمان مسجد-مدرسه نیمه تمام‌ ماند و زوزن به تدریج اهمیت خود را از دست داد.زوزن،آن شهر کوچک ولی پربار به مرور تبدیل به تلی از ویرانه‌های درهم ریخته شد و تا روزگار ما در بوتهء فراموشی باقی ماند.

به وجود آمدن،تحول و تکوین زوزن نخستین هنوز در پردهء ابهام باقی مانده است.سوزیا،محلی که آررین مورخ بر سر راه اسکندر به سوی کوشان از آن نام برده،می‌توانست نخستین اشاره به‌ آن باشد،ولی این تشخیص مسجل نیست.معدود متخصصان‌ امر،به استثنای یک یا دو نفر آگاه که بقیه از وجود ایشان‌ بی‌اطلاع بوده‌اند،بیشتر به طوس می‌اندیشیده‌اند تا به زوزن.البته باید تأکید کرد که اکثریت ایشان زوزن را نمی‌شناخته‌اند و بنابراین به هیچ‌ وجه نمی‌توانسته‌اند به امکان دیگری بیندیشند.یکی از گویاترین‌ موارد در این باره،نظر ارنست هرتسفلد (Ernst Herzfeld) است. این دانشمند بزرگ،با این که برای بررسی آثار خرگرد در آن روستا به سر می‌برده‌،از وجود زوزن در چند فرسنگی جنوب خرگرد بی‌اطلاع مانده و به آنجا نرفته است.به این جهت جای شگفتی نیست‌ اگر او سوزیا را با طوس یکی دانسته بدون این که به جائی دیگر بیندیشد.آن آگاهان نادر شاید دو کس بیشتر نباشند:یکی ج.م. کینیر (J.M.Kinnier) و دیگری ه.ه.ویلسون (H.H.Wilson) . در هر دو حال،شاید به دلیل کمبود در فهرست اعلام کتب ایشان و عدم‌ اشاره در آن فهارس به زوزن است که پیشنهاد ایشان در مورد یکی داستن زوزن و سوزیا بدون بازتاب مانده است.اولی،کینیر،که‌ دستیار سیاسی سرجان ملکم در ایران در طول جنگهای ناپلئونی بود، به یک جمله اکتفا کرده و بدون ذکر دلیل می‌نویسد که زوزن:«در حال‌ حاضر،بدون اهمیت،سوزیای قدیم است».در مورد نوشتهء شخص دوم،یعنی ویلسون،علاوه بر نقص در فهرست اعلام که در آن‌ نه نامی از طوس برده شده و نه از زوزن و سوزیا،غفلت آلفونس‌ گابریل در کتابشناسی نوشته‌اش نیز مزید بر علت شده است.گابریل‌ در کتاب خود از ویلسون‌ و کار او می‌نویسد ولی در کتابشناسی‌ همان متن به آ.ت.ویلسون A.T.Wilson و کار او را درباره خلیج‌ فارس‌اشاره می‌کند.به هر حال،در شرایط کنونی شناخت ما از مسئله،جدا از قرابت نام بین زوزن و سوزیا و این که،عطف به متن‌ آررین،سوزیا لاجرم پیش از هرات واقع شده،دلیل محکمی که بتوان‌ زوزن را با سوزیا یکی دانست در دست نیست.البته ناگفته نماند که در علم اللغة امکان تبدیل سوزیا به زوزن کاملا وجود دارد.امید است که با رسیدن سطح کاوش به لایه‌های پیش از اسلام،این مسئله دست کم تا اندازه‌ای روشن شود.از آنجا که در حال حاضر مرمت بنا به درستی‌ در زوزن دارای اولویت است و پژوهشها نیز بیشتر در جهت شناخت‌ آثار موجود سامان گرفته،چندان فرصتی برای کاوش و شناسایی‌ قشرهای کهن در دست نبوده است ولی می‌توان متصور شد که‌ تاکنون در یک نقطه به آثاری از دوران پیش از اسلام برخورد شده‌ است.این بازمانده‌ها عبارت است از سه خشت خام بزرگ(«گبری»)که‌زیر یک کف از آجر به اصطلاح«بویه‌ای»بلافاصله در گوشهء جنوب‌ غربی سرداب ایوان غربی(قبله)به دست آمده است(شکل 8،کنار حرف A ).چون تیله‌هایی که روی کف آجری مذکور پیدا شده قابل‌ انتساب به سدهء چهارم هـ ق./دهم م.است و خشت‌های«گبری»نیز از سرداب قدیمی‌تر است،پس شاید بتوان خشت‌ها را دست کم به پایان‌ دورهء ساسانی نسبت داد.چنانچه در آینده این تاریخ‌گذاری نفی شود، باز هم وجود یک آبادی از دورهء ساسانی در مکان فعلی زوزن محتمل‌ باقی می‌ماند.در حال حاضر لااقل سه نشانهء دیگر شواهدی بر این‌ مدعا است:نخست آن که یک باور کهن منشأ زوزن را به بنای یک‌ آتشکده مربوط می‌دانسته‌؛دیگر این که به آفرید پیامبر که به‌ تحریک مغ‌ها در سال 131 هـ ق./749 م.به دستور ابو مسلم کشته شد، اهل زوزن بوده‌(بنابراین لااقل از اواخر عصر ساسانی محلی در این مکان وجود داشته)،و بالاخره،سکه‌هائی از آن دوره به زوزن‌ منتسب است‌،هرچند که برخی در این انتساب شک‌ کرده‌اند

تبلیغات
اینجا محل تبلیغات متنی شماست



:: برچسب‌ها: زوزن , به روایت , دکتر شهریار عدل , مسجد ملک زوزن, زوزن سیتی,

نوشته شده توسط مهدی خزائی زوزنی در چهار شنبه 23 مرداد 1392




خاک غریبی بر مسجد زوزن سنگینی می کند

این بنا درمیانه شهر زوزن کهن و دشت وسیع آن  نزدیک مرز کنونی ایران و افغانستان که در دوران گذشته از آبادی های خرم و آبادان به شمارمی رفت واقع است.بنایی عظیم و به یادگار مانده از دوران اوج معماری ایران شاهکار دوایوانی که .ایوانی در بخش شرقی و ایوانی دیگر آن  در بخش غربی قرار دارد، مسجد تاریخی زوزن با پلان دو ایوانی بنا شده و اولین معماری دو ایوانی در وادی خراسان می باشد. امروزه این بنا گرچه وضعیت خوبی ندارد ولی آنچه از ایوانها و تزئینات آن باقی مانده است می توان به شکوه و عظمت بی مانند آن در دوران آبادانی آن اشاره نمود.مسجد دارای کتیبه های آجری و کاشی های زیبا می باشد که در ایوانهای آن خصوصا ایوان جنوبی زیبآفرینی کده است. و جزء اولین بناهایی است که با کاشی فیروزه ایو تلفیق با آجر ساخته شده است. در ایوان جنوبی مسجد منبری از آجر و کاشی فیروزه ای با نقوش بسیار زیبا به چشم می خورد. با توجه به کتیبه های آن که در کاوش های باستان شناختی بدست آمده است سال شکل گیری بنا 600ه ق ( تا 616 ه ق )می باشد یعنی تقریبا  بیست سال قبل از حمله مغول ها خودنمایی کرده است.بنای مذکور به دستور قوام الدین موید الملک  ابوبکر بن علی زوزنی در دوره خوارزمشاهی شکل گرفته است .ساخت بنا با یورش مغولان به اتمام نرسید ودر زمان ما هم توجهی به آن نگردید

تبلیغات
اینجا محل تبلیغات متنی شماست



:: برچسب‌ها: زوزن, مغولان, الملک بن علی زوزنی,

نوشته شده توسط مهدی خزائی زوزنی در چهار شنبه 23 مرداد 1392




مسجد ماک زوزن شهری که در دل خاک خفته

مسجد ملک زوزن

بدون شرح؟

تبلیغات
اینجا محل تبلیغات متنی شماست



:: برچسب‌ها: زوزن , زوزن سیتی, قاسم آبادخرابه,

نوشته شده توسط مهدی خزائی زوزنی در چهار شنبه 23 مرداد 1392




مسجد ملک زوزن

همانطور که گفتیم این مسجد در 6۰ کیلومتری جنوب غربی شهر خواف ،در روستای زوزن واقع شده است . مسجد ملک زوزن از مساجد دو ایوانی به سبک خراسانی است و تاریخ بنا در کتیبه آجری  سمت چپ ایوان قبله مشهود می باشد که تاریخ ربیع الاول سال 615  هجری قمری در آن خوانده می شود . پلان بنا دو ایوانی است و ایوان ها  در جهات شرق و غرب ساخته شده اند . ایوان غربی در ابعاد بزرگ تر و دارای تزئیناتی با تلفیق آجر و کاشی  به رنگ های فیروزه ای  و با  طرح هندسی می باشد که در قاب بندی های بزرگ  آجری اجرا شده است . این ایوان فاقد طاق بوده و طاق  پایه های ایوان غربی آن فرو ریخته است . در طرفین این ایوان ستون هایی به جا مانده که نمایانگر وجود شبستانی در گذشته در این محل می باشد .ایوان دو طبقه بوده و در هر طرف دارای سه دهنه طاقدار است که ورودی به سمت شبستان ها محسوب می شده و طبقه دوم حالت غلام گردش دارد . زیر این ایوان آثار پنج پایه ستون مستطیل و چهار پایه ستون مدور دیده می شود . در دیواره داخل ایوان محل محراب وجود دارد که از محراب اولیه اثری وجود ندارد .
 در بالای محل محراب و در بخش پاطاق ، آثار تزئینات بسیار نفیسی از کاشی فیروزه ای و لاجوردی به زمینه آجر وجود دارد که در قاب های مستطیل و دایره ای اجرا شده اند و در وسط آن ها یک دایره  آجری با کتیبه ای از کاشی ملاحظه می شود . در قسمت چپ محل محراب ، ورودی راه پله به سمت بالا مشهود است .در سمت شمال این ایوان ( غربی )  محراب دیگری در جریان حفاری از زیر خاک خارج شد که احتمالاً مربوط به مسجد قبلی می باشد که در این محل وجود داشته است .
استنباط گروه با توجه به تزئینات و گچبری های این محراب  بر این است که این محراب در قرن ششم یا هفتم  ساخته شده و پس از ویرانی مسجد و این محراب ، مسجد جدیدی در دوره ایلخانان در این محل ساخته اند . محراب مزبور از گچ بوده و دارای کتیبه ای در حاشیه مستطیل شکل آن با زمینه آبی رنگ می باشد و در زیر آن نقوش اسلیمی و فرو رفتگی داخل محراب دیده می شود . در بالای فرورفتگی محراب ، کتیبه ای اجرا شده است و در قوس بالایی این فرو رفتگی نیز آثار کتیبه دیگری مشهود است .دو ستون نما در طرفین فرورفتگی دیده می شود که آسیب دیده اند . در بالای محراب نیز تزئینات اسلیمی در پیشانی اجرا شده که آسیب  دیده اند .
در بین دو ایوان فضای خالی دیده می شود که احتمالاً صحن مسجد بوده و  امروزه در آن اتاقکی جدید ساخته اند و کاشی های مربوط به مسجد و حفاری محل را در آن نگهداری می کنند و نگهبانان و کارگران مرمتگر بنا در آن استراحت می کنند . ایوان شرقی نیز به قرینه ایوان غربی و با ابعاد کوچکتر اجرا گردیده که در طرفین چپ و راست داخل آن طاق برای ورود به شبستان ها تعیبع شده که امروزه از شبستان های مزبور اثری باقی نیست . در بخش جلوی این ایوان از بیرون آثار تزئینات آجری با نقوش هندسی و کاشی های فیروزه ای دیده می شود و داخل ایوان نیز مقرنس آجری  با  تزئینات  کاشی  به طرح لوزی و به رنگ فیروزه ای اجرا شده است .
سفال هایی که در این مسجد به دست آمده دارای لعاب کاملاً ایلخانی و مشابه سفال ها و کاشی های سلطانیه می باشد . وجود این کاشی ها موید همان نظریه مطرح شده در مورد بنا می باشد .
دونالد ویلبر در صفحه 114 کتاب معماری ایران در عصر ایلخانی به این بنا اشاره کرده است و علی رغم این که از آن بازدید نکرده است ، در مورد این بنا می نویسد:«دیوارهای یک ایوان بزرگ و به علاوه بازمانده های خرابه یک ایوان دیگر می رساند که زمانی مسجدی بزرگ با تزئینات مجلل در آن جا وجود داشته است.در اطراف خرابه های این مسجد ، انبوه خاک و خشت شهری است به نام زوزن ، که از بین رفته ، ولی در زمان سابق یکی از سه مرکز عمده این ناحیه بوده است. آندره گدار که در سال 1940 از این محل دیدن کرده و نام آن را زازن ترجمه کرده است نقشه ای از آن و عکس هایی از تزئینات کاشی کاری و سفالی جالب آن و شرح بنا را برای اولین بار منتشر کرده است.گدار پس از ثبت تاریخ موجود که 616 هجری قمری برابر با 1219 میلادی می باشد ، اظهار عقیده می کند که نوع نقشه و خصوصیات تزئینی مسجد تقلیدی از ساختمان های قرن 12 میلادی استان خراسان است .
این مسجد در سال 615 هجری قمری  به دستور ابوالموید  ابوبکرعلی الزوزنی ملک زوزن دوران سلطنت علاالدین محمد خوارزمشاه بنیاد گردیده و تنها اثر معماری شهر زوزن است که پس از حمله مغول برجای مانده است . مسجد فعلی بر روی خرابه های مسجد قبلی احداث شده و پس از مرگ ملک زوزن با حمله مغول نیمه تمام مانده است .

 

تبلیغات
اینجا محل تبلیغات متنی شماست



:: برچسب‌ها: زوزن, مسجد , بخش جلگه زوزن,

نوشته شده توسط رضاخزائی زوزنی در سه شنبه 22 مرداد 1392




نمایی دور از مسجد ملک زوزن

شهری درکه در زیر خاک مدفون شد

تبلیغات
اینجا محل تبلیغات متنی شماست



:: برچسب‌ها: زوزن, مسجد ملک زوزن, ,

نوشته شده توسط مهدی خزائی زوزنی در سه شنبه 22 مرداد 1392




زوزن از نمایی دیگر

بدون شرح

تبلیغات
اینجا محل تبلیغات متنی شماست



:: برچسب‌ها: زوزن , ,

نوشته شده توسط مهدی خزائی زوزنی در دو شنبه 21 مرداد 1392




زوزن بصره کوچک

زوزن بصره کوچک

مدار دانش می‏چرخد خاکی بسیار گرامی دارد.بوستانی است که به مردان بزرگ آراسته شده‏ است

‏1».همین علی بن حسن باخزری می‏نویسد که به من خبر رسیده است که شیخ امامی مولوکی، زوزن را دیده و گفته است که شهری است که دارای شتر نر بسیار،در زوزن کسی از علم و ادب‏ بی‏بهره نیست و گویا حلقه‏های درس و ادب در آنجا بسیار است.ممکن نیست دانشمندی‏ چشمش به آثار زوزنی‏ها بیافتد و خواستار آنها نشود.به همین جهت است که زوزن را بصره‏ کوچک نامیده‏اند،همین نویسنده در ادامه به معرفی 40 تن از شعرا و ادبا عربی سرای زوزن پرداخته است‏2.در این دوره است که نویسنده و مؤلف بزرگی همچون ابو عبد اللّه حسین بن احمد زوزنی‏ (متوفی 486 هـ.ق)از دیار زوزن برمی‏خیزد،او اولین فارسی زبان است که مصادر ادبیات عرب‏ را به نام المعاصر زوزنی به نوشته تحریر در می‏آورد3.پیش از به پایان بردن بحث در این دوره باید یادآوری کرد که اسماعیلیان که در زمان‏ سلجوقیان در نواحی مختلف ایرانی نفوذی داشتند زوزن را هم تصرف کرده بودند،شهر زوزن زیر سلطه اسماعیلیان قرار داشت و مرکز ترانزیت بود4.احمدیان،صاحب کتاب جغرافیای شهرستان بیرجند می‏گوید:قلمرو اسماعیلیان محدوده‏ وسیعی از قهستان را که تا ترشیز ناحیه(نهبندان)امتداد داشت در برمی‏گرفته است‏5.و از جمله‏ شهرها مهم این نواحی زوزن بوده است.

 

بعد از فرمانروایی سلجوقیان،حکومت خراسان به دست خوارزمشاهیان افتاد که از حدود 590 هـ.ق آغاز شد و تا سال 636 هـ.ق بعد از حمله دوم مغول ادامه یافته است.در این دوران نیز خوارزمشاهیان از سیاستمداران و بزرگان زوزن بی‏نصیب نبوده‏اند،از جمله‏ ضیاء الملک زوزنی عهده‏دار وزارت سلطان محمد خوارزمشاهی بود1.در همین دوران ملک قوام الدین زوزنی به عنوان حاکم زوزن بر کرمان تا بندر عباس حکومت‏ می‏راند و کسانی چون شرف الملک معین زوزنی و فخر الملک محمود زوزنی وزیر جلال الدین‏ قراختایی بوده‏اند.در این عصر و بخصوص از قرن پنجم تا هفتم قدرت ملوک زوزن بسیار پرآوازه و ممتاز بوده‏ است.یکی از منابع بسیار مهم دوران خوارزمشاهی و دوران واپسین سال حمله مغول به خراسان‏ معجم البلدان یاقوت حموی است می‏باشد که در حدود سال 616 هـ.ق به رشته تحریر درآمده‏ است.یاقوت در اثر خود زوزن را جزء شهرهای وسیع نیشابور و دارای 24 قریه نوشته است و بسیاری فضیلتها از لحاظ سیاسی و اقتصادی فرهنگی بدو نسبت داده است‏2.یاقوت زوزن را با نام بصره کوچک وصف کرده است.حموی از تعریف بصره کوچک این گونه‏ نوشته است«کانت تعریف بالبصره الصغری اکثر من اخرجت من الفضلا و الادبا و اهل العالم».البته کسانی چون سمعانی پیش از یاقوت حموی زوزن را بصره کوچک نام نهاده‏اند،سمعانی‏ می‏نویسد:

«الزوزنی سیکون الوا و بین الزایین و فی آخر هذا النسبه ای زوزن و هی بلده کبیره بین هرات‏ و نیشابور و کان بعضهم الکبر قال زوزن هی البصره الصغر اکثره علمائها و فضلائها و قیل ان‏ امارتها تعدیل اماره مدینه کبیره به خراسان و کذلک القضا بها و حدودها متصله و دالبوز جان و هی من الناحیه الاخر بقهستان خرج منها جماعه من العلما فی کل فن منهم‏3».

در مجموع سمعانی زوزن را به داشتن علمای بزرگ توصیف می‏نماید و در ادامه عده‏ای از معاریف و علمای زوزن را بر می‏شمارد که عموما در اواخر قرن چهارم و اوایل قرن پنجم از شهرت بر خود بوده‏اند1.در روستای فعلی زوزن تنها دو اثر تاریخی به نام مسجد ملک و ارگ موجود است که متعلق به‏ دوران خوارزمشاهیان وجود دارد.ملک قوام الدین مؤید الملک زوزنی‏2در سال 600 تا 616 هـ.ق می‏باشد.ساختمان ایوان‏ و طاق‏ها و سایر ریزه‏کاریهای هنری آن موجب شد.این بنا در شمار زیباترین مسجد تاریخی‏ قرن هفت هجری محسوب شود3.بنای دیگر زوزن که متعلق به دوره خوارزمشاهی است ارگ معروف آن است.در سیرت جلال‏ الدین منکبرنی راجع به این بنا که ظاهرا باقی مانده قلعه قاهره زوزن است این گونه آمده است:«جلال الدین با جمعی از خوارزمشاهیان که به وی متصل بودند به راه افتاد و می‏راند تا به قلعه‏ قاهره که مؤید الملک صاحب کرمان در زوزن بنا کرده بود رسید.قلعه‏ای که آتش پاسبان از غایت‏ بلند آن به شکل ستارگان در نظر می‏آمد میخواست که در آن متحصن شود.عین الملک داماد مؤید الملکه محافظ قلعه بود رسولی به وی فرستاد و از تحصن به قلعه تحذیر بلیغ کرد و گفت:

 

امثال پادشاه را نشاید در قلعه پناه بردند اگرچه بنای آن بر فرق وهامه جوزا بود1.»پس از آن‏ جلال الدین پس از دریافت وجهی از ملک زوزن از آنجا می‏رود.درباره عظمت و بزرگی بنا سخن بسیار است از جمله حمد اللّه مستوفی در نزهه القلوب از آن به‏ عنوان کاخ عالی یاد نموده است.مساحت بنا حدود 500 متر و ارتفاع آن 20 متر است و در فاصله صد متری شمال شرقی‏ مسجد ملک قرار دارد2.با از میان رفتن حکومت خوارزمشاهیان توسط مغولان حکومت ایلخانی بر ایران و خراسان حاکم می‏گردید.در منابع دوره مغول در خصوص حمله این قوم به خواف و زوزن اطلاع چندانی نیامده است،به‏ طور مثال وصاف الحضره در تاریخ وصّاف که به شرح حمله مغول به ایران و بخصوص خراسان‏ می‏پردازد می‏گوید از چهار شهر خراسان بلخ را چنگیز خان به نفس خود خراب کرد و مرو و هرات و نیشابور به دست تولی خان ویران شد و به توس و جاجرم و جوین و بیهق و خواف و سرخس لشکر فرستاد و بنیاد وجود همه را نیست کرد3.از مطالعه کتاب تاریخ رشید الدین فضل اللّه‏4و دیگر متون‏5این عصر در می‏یابیم،که هنوز ملک زوزن با وجود حملات و تاخت و تازهای امیر نوروز و غازان خان و دیگر مغولان در بلاد خواف برای خود عنوانی داشته‏اند،این احتمال وجود دارد که کسی به طور جدّی معترض زوزنیها نشده و حتی گاهی هم از زوزنیها حمایت می‏شده است.در دوره حکومت ایلخانان به سال 737 هـ.ق در شهر خواف و زوزن به سال 737 هـ.ق‏ زلزله‏ای رخ داد که پیامد آن خرابی و ویرانی برای زوزن بود و حیات نیمه

تبلیغات
اینجا محل تبلیغات متنی شماست



:: برچسب‌ها: زوزن, یصره کوچک,

نوشته شده توسط مهدی خزائی زوزنی در شنبه 19 مرداد 1392





Powered By LOXBLOG.COM Copyright © 2009 by zuzancitiy This Template By Theme-Designer.Com